دوش گرفتن یکی از راه‌های ساده و مفید برای تامین بهداشت بدن و رفع خستگی است. اما آیا می‌دانید که دمای آب دوش تأثیر مستقیمی بر روی سلامتی شما دارد؟ در این مقاله به بررسی فواید و مضرات دوش سرد و دوش گرم خواهیم پرداخت و نکاتی را برای انتخاب بهترین نوع دوش برای شما ارائه خواهیم داد.
فواید دوش آب سرد
در دوش آب سرد آب در دمای پایین‌تری می باشد و معمولاً مناسب برای دوش سریع است. این می‌تواند تا حدی منجر به سرحالی ، افزایش انرژی و تقویت سیستم ایمنی بدن شود.
کاهش التهاب و درد
آب سرد باعث انقباض عروق خونی در سطح پوست می‌شود و به جریان خون در بافت‌های عمقی کمک می‌کند. این عمل باعث کاهش التهاب، خون‌ریزی و تورم در نقاط آسیب‌دیده می‌شود. همچنین آب سرد با تحریک تولید اندورفین، هورمون ضد درد، می‌تواند در رفع دردهای عضلانی و مفصلی کمک کند.
افزایش هوشیاری و انرژی
زمانی که آب سرد به بدن شما برخورد کند باعث افزایش ضربان قلب می گردد، شما به طور طبیعی نفس عمیق خواهید کشید. این نفس عمق باعث افزایش اکسیژن خون و هوشیاری و انرژی شما را بالا خواهد برد.
بهبود گردش خون
دوش سرد باعث ایجاد تعادل فشار خون در بخش‌های مختلف بدن می‌شود و جلوگیری از تجمع خون در نقاط خاص را کمک می‌کند. گردش خون مناسب می‌تواند به پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های قلبی-عروقی، فشار خون بالا، دستگاه گوارش، دستگاه تناسلی و حتی پیری زود رس کمک کند.
افزایش متابولیسم
استفاده از دوش آب سرد می‌تواند به طور موقت افزایش متابولیسم و چربی سوزی کمک کند. آب سرد باعث فعال شدن چربی‌های قهوه‌ای سلولی می‌شود که می‌توانند با سوزاندن چربی، حرارت تولید کنند. این عمل می‌تواند به افزایش متابولیسم و کاهش وزن کمک کند.
زیبایی پوست و مو
دوش آب سرد با تنظیم ترشح روغن پوست یا همان مواد چربی‌ای که توسط غدد چربی پوست تولید می‌شود، می‌تواند از ایجاد جوش و پف‌های پوستی جلوگیری کند و پوست را شاداب و تازه نگه دارد. آب سرد باعث بسته شدن منافذ پوست و محکم شدن ریشه‌های مو می‌شود. این عمل به جلوگیری از آلودگی و چرب شدن پوست و مو کمک می‌کند. همچنین آب سرد با حفظ لایه چرب طبیعی پوست و مو، جلوگیری از خشک شدن و شکستگی آن‌ها را کمک می‌کند لازم به ذکر است که آب سرد به عنوان یک شوینده طبیعی موها عمل کرده و ممکن است موها را به براقیت و درخشندگی بیشتری برساند.
افزایش سیستم ایمنی بدن
آب سرد به عنوان یک عامل مدیریت استرس طبیعی عمل می‌کند و باعث تحریک تولید گلبول سفید خون در بدن می‌شود. این گلبول های سفید خون نقش مهمی در مبارزه با عوامل بیماری‌زایی و عفونی در بدن دارند. افزایش تعداد و فعالیت این گلبول ها می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و بدن را در مقابل بیماری‌ها و عفونت‌ها محافظت کند. به علاوه، آب سرد می‌تواند به تعادل هورمون‌ها در بدن کمک کند و به بهبود عملکرد سیستم ایمنی کمک کند. بنابراین، دوش آب سرد می‌تواند یکی از راه‌های طبیعی و مؤثر برای تقویت سیستم ایمنی بدن باشد.
فواید دوش گرم
مزایای دوش آب گرم این است که می‌توانند به خوبی عضلات را به آرامش برساند و به تسکین درد و استراحت کمک کنند. حمام گرم همچنین می‌تواند به تنظیم گرما در فصل‌های سرد کمک کند و احساس دلپذیری و راحتی ایجاد کند.
آرامش عضلات و اعصاب
آب گرم باعث افزایش گردش خون در سطح پوست و عضلات می‌شود و به رفع اسپاسم، کرامپ و اضطراب کمک می‌کند. گرما و رطوبت موجود در دوش آب گرم به عضلات کمک می‌کند تا آرامش پیدا کنند و تنش‌های عضلانی کاهش یابد. این اثرات به ویژه برای افرادی که بعد از فعالیت‌های ورزشی یا کارهای جسمی سنگین به تنش عضلاتی دچار می‌شوند، مفید است. دوش آب گرم ممکن است به کاهش دردهای عضلانی ناشی از تنش یا آسیب‌های عضلانی کمک کند. آب گرم همچنین با تحریک تولید سروتونین یا همان هورمون خوشحالی، می‌تواند خلق و خو شما را بهبود بخشد.
بهبود خواب
دوش گرم قبل از خواب باعث افزایش دمای بدن شده و سپس باعث کاهش دمای بدن در طول شب می‌شود. این تغییرات دمایی باعث تطابق با ساعت بیولوژیک بدن شده و به رفع اختلالات خواب و بهبود کیفیت خواب کمک می‌کند . دوش آب گرم پوست را تمیز می کند و منافذ پوست را باز کرده، که این کار باعث تسهیل فرآیند خارج کردن سموم و مواد زاید از بدن می‌شود. این تاثیرات باعث احساس راحتی و تازگی پس از دوش آب گرم می‌شود که ممکن است به تسهیل فرآیند خواب بیانجامد.
تسکین علائم تنفسی
آب گرم باعث رطوبت رسانی به دستگاه تنفس شده و به رفع مشکلات، سرفه، کیپ شدن بینی و تجمع مخاط در حلق و بینی کمک می‌کند. بخار آب گرم موجب باز شدن مجاری هوایی مانند بینی و حلق می‌شود، که این ممکن است در تسکین مشکلات تنفسی مفید باشد. وقتی که این مجاری هوایی باز می‌شوند می توان تنفس راحت تری داشت. همچنین آب گرم با تحریک تولید تعرق، می‌تواند به دفع سموم از بدن کمک کند.
افزایش سلامت قلب
استفاده از دوش آب گرم می‌تواند به بهبود سلامت قلب کمک کند. یکی از اثرات مثبت دوش آب گرم این است که باعث گشاد شدن عروق خونی می‌شود. این شرایط پیش آمده در عروق می‌تواند جریان خون به قلب و سایر اندام‌ها را افزایش دهد، که باعث بهبود عملکرد قلب و کاهش فشار خون می‌شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که دوش گرم می‌تواند به پیشگیری از بروز حمله قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا و دستگاه گوارش کمک کند .
آسان‌سازی حرکات مفصلی
آب گرم باعث شده است که عضلات اطراف مفاصل شما شل شده و حرکت آن‌ها را آسان‌تر کند. گرما و رطوبت موجود در دوش آب گرم به عضلات و مفاصل کمک می‌کند تا تسکین پیدا کنند و انعطاف پذیری بهتری پیدا کنند. این اثرات به ویژه برای افرادی که مشکلات مفصلی دارند یا بعد از یک فعالیت ورزشی یا فیزیکی سنگین به تنش مفصلی دچار می‌شوند، مفید است. گرما به عنوان یک مسکن طبیعی عمل کرده و می‌تواند به کاهش درد و ناراحتی مفاصل کمک کند.
تسکین استرس و آرامش
استفاده از دوش آب گرم می‌تواند به بهبود استرس و ایجاد حالت آرامش کمک کند. وقتی آب گرم بر تن شما می‌چکد، این تجربه به عنوان یک لحظه استراحت و آرامشی طبیعی شناخته می‌شود. این حالت آرامش می‌تواند به تسکین استرس و اضطراب کمک کند و باعث افزایش رهایی از فشارهای روزمره شود. همچنین، گرما و رطوبت دوش آب گرم به پوست شما نفوذ می‌کند و احساس آرامش و تازگی پس از آن را به شما می‌دهد. این تجربه می‌تواند به شما احساس آرامش عمیقی بدهد و به عنوان یک روش طبیعی برای مدیریت استرس در زندگی روزانه مورد توجه قرار گیرد.
مضرات دوش سرد و دوش گرم
دوش سرد
دوش سرد ممکن است برای برخی افراد نامناسب باشد. اگر شما از بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، آسم، آلرژی، تیروئید کم‌کار یا مشکلات عصبی رنج می‌برید، دوش سرد ممکن است وضعیت شما را بدتر کند. همچنین اگر شما در فصل سرما یا در محیط های خنک دوش سرد بگیرید، ممکن است به سرماخوردگی، عفونت یا التهاب مبتلا شوید .
دوش گرم
دوش گرم هم مانند دوش سرد، برای بعضی از افراد مناسب نیست. اگر شما از بیماری‌های پوستی، قارچ‌های پوستی، واریس، زخم‌های باز یا حساسیت به حرارت رنج می‌برید، دوش گرم ممکن است علائم شما را تشدید کند. همچنین اگر شما در فصل گرما یا در محیط های گرم دوش گرم بگیرید، ممکن است به تعرق زیاد، کاهش فشار خون، سرگیجه یا حتی بیهوشی دچار شوید .
نکاتی برای انتخاب بهترین نوع دوش
براساس فصل و محیط خود دوش بگیرید
اگر شما در فصل سرما یا در محیط های خنک هستید، دوش گرم بهتر است. اگر شما در فصل گرما یا در محیط های گرم هستید، دوش سرد بهتر است. البته این نکته را در نظر داشته باشید که دوش بسیار گرم یا بسیار سرد ممکن است برای پوست و مو شما مضر باشد. پس سعی کنید دمای آب دوش را در حد متعادل و قابل تحمل نگه دارید.
براساس زمان و مدت زمان دوش بگیرید
اگر شما قصد دارید که صبح‌ها دوش بگیرید، دوش سرد می‌تواند به شما کمک کند که سر حال تر و فعال شوید. اگر شما قصد دارید که شب‌ها دوش بگیرید، دوش گرم می‌تواند به شما کمک کند تا به آرامش بیشتر و خواب بهتری برسید. همچنین توصیه می‌شود که مدت زمان دوش خود را در حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه نگه دارید. زیرا دوش طولانی مدت می‌تواند به خشک شدن پوست و مو، از بین رفتن روغن‌های طبیعی، از دست رفتن حساسیت پوست و افزایش خطر عفونت منجر شود.
براساس تغییرات فیزیولوژیک و روانی خود دوش بگیرید
اگر شما در دوران بارداری، قاعدگی، یائسگی، تغییرات هورمونی، استرس، افسردگی یا اضطراب هستید، ممکن است نیاز به تغییر نوع و دمای آب دوش خود داشته باشید. به عنوان مثال، برخی زنان در دوران قاعدگی ترجیح می‌دهند که با آب گرم دوش بگیرند تا عضلات رحم خود را آرام کنند و دردهای قاعدگی را کاهش دهند. برخی زنان هم در دوران یائسگی ترجیح می‌دهند که با آب سرد دوش بگیرند تا علائم گرمای جزئی را کنترل کنند. پس سعی کنید با توجه به حالت فیزیولوژیکی و روانی خود، نوع و دمای آب دوش مناسب را انتخاب کنید.
نتیجه‌گیری
دوش سرد و دوش گرم هر کدام فواید و مضرات خود را دارند. بسته به نیاز، هدف، فصل، محیط، زمان، مدت زمان و تغییرات فیزیولوژیکی و روانی خود، می‌توانید نوع و دمای آب دوش مناسب را انتخاب کنید. اما به هر حال، توصیه می‌شود که دوش خود را با آب سرد به پایان برسانید. چرا که آب سرد می‌تواند به بسته شدن منافذ پوست، جلوگیری از خشک شدن و چرب شدن پوست و مو، افزایش هوشیاری و انرژی، کاهش التهاب و درد و بهبود گردش خون کمک کند. پس از دوش گرفتن با آب گرم، حداقل ۳۰ ثانیه با آب سرد دوش بگیرید و لذت ببرید.