سیگار یکی از عادت های بد و مضر است که متاسفانه بسیاری از افراد به آن وابسته شده اند. سیگار حاوی بیش از ۶۰۰۰ ماده شیمیایی است که بسیاری از آن ها سمی و سرطان زا هستند. سیگار کشیدن باعث آسیب رساندن به سلامت بدن در سطوح مختلف می شود و خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های خطرناک را افزایش می دهد. در این مطلب به برخی از تاثیرات سیگار بروی بدن اشاره می کنیم.
تاثیر سیگار بروی دستگاه تنفسی
دود سیگار حاوی مواد آلاینده و التهاب‌زا است که باعث تحریک و التهاب مجاری هوایی و ریه ها می شود. این التهاب باعث کاهش عملکرد ریوی، تولید مخاط زائد، سرفه، خلط، عفونت و نفس‌کشیدن سخت می شود. همچنین خطر ابتلا به برونشیت مزمن، آمفیزم، آسم و سرطان ریه را افزایش می دهد. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، حدود ۹۰ درصد موارد سرطان ریه به علت سیگار کشیدن است.
تاثیر سیگار بروی سیستم قلبی و عروقی
نیکوتین حاصل از سیگار کشیدن باعث فعال شدن هورمون های استرس، افزایش فشار خون، ضربان قلب و تپش قلب می شود. همچنین باعث تغیرات در سطح لپید های خون (چربی های خون)، کاهش HDL (چربی خوب) و افزایش LDL (چربی بد) می شود. کربن منوکسید حاصل از دود سیگار باعث کاهش اکسیژن رسانی به بافت ها و افزایش نیاز قلب به اکسیژن می شود. این عوامل باعث آسیب به دیواره های عروق، باریک شدن و سخت شدن آن ها، افزایش خطر تشکیل لخته خون در عروق و ایجاد انسداد در آن ها می شود. این مسائل منجر به بیماری های قلبی عروقی مانند بیماری شریان کرونر، حمله قلبی، سکته مغزی، بیماری عروق محیطی و بیماری مغزی عروقی می‌شود. ترک سیگار باعث کاهش فشار خون، ضربان قلب و خطر تشکیل لخته خون در عروق می شود.
تاثیر سیگار بروی دستگاه گوارش
سیگار کشیدن باعث تحریک ترشح اسید معده، ضعف عضله فلکسور نای (مری) و افزایش خطر رفلاکس معده (برگشت اسید معده به نای) می شود. همچنین باعث کاهش تولید آنزیم های گوارشی، کاهش جذب ویتامین ها و مواد مغذی در روده و افزایش خطر عفونت هلیکوباکتر پیلوری در معده می شود. این عوامل باعث آسیب به مخاط دستگاه گوارش، افزایش خطر التهاب، زخم و سرطان دستگاه گوارش مانند سرطان دهان، گلو، حنجره، نای، معده و روده می شود. ترک سیگار باعث کاهش تحریک اسید معده، بهبود عملکرد عضله فلکسور نای و کاهش خطر عفونت هلیکوباکتر پیلوری در معده می شود.
تاثیر سیگار بروی پوست
پوست نیز از تاثیرات منفی سیگار دستخوش نمی شود. سیگار باعث کاهش خون رسانی به پوست، کاهش سطح کلاژن (Collagen) (پروتئینی که پوست را لطیف و جوان نگه می دارد)، کاهش سطح فیبرنکتین (پروتئینی که پوست را قوی و الاستیک نگه می دارد)، کاهش سطح فیبریلین (پروتئینی که پوست را صاف و بدون چروک نگه می دارد) و کاهش سطح آب در پوست می شود . این عوامل منجر به پیر شدن زودرس پوست، چروک شدن پوست، خشک شدن پوست، رنگ پریدگی پوست، لک شدن پوست، آکنه شدن پوست و افزایش خطر ابتلا به سرطان پوست می شود .
تاثیر سیگار بروی سیستم تولید مثل
در زنان، سیگار باعث کاهش باروری، یائسگی زودرس، عفونت های رحم و لوله های فالوپ، بارداری خارج از رحم، سقط جنین، پره اکلامپسی (افزایش فشار خون در بارداران)، جفت‌گیری نامناسب جفت و پلاسنتا ، کم وزن بودن نوزاد و افزایش خطر مرگ ناگهانی نوزادان می شود. در مردان، سیگار باعث کاهش تعداد و کیفیت اسپرم، اختلال در نعوظ، کاهش لذت جنسی و افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات می شود.
تاثیر سیگار بروی سیستم عصبی
نیکوتین یک داروی تغییر دهنده خلق است که باعث افزایش سطح دوپامین در مغز شده و حال خوب ایجاد می کند. اما این اثر فقط موقت است و با کاهش سطح نیکوتین در خون، حال بد، اضطراب، کج خلقی، عصبانیت و هوس کشیدن سیگار بیشتر ایجاد می شود. نیکوتین یک عامل اعتیاد آور قوی است که باعث تغییرات در سلول ها و عملکرد مغز شده و ترک آن را دشوار می کند..
تاثیر سیگار بروی استخوان ها
سیگار باعث کاهش تراکم و استحکام استخوان ها می شود و در نتیجه خطر ابتلا به استئوپروز (پوکی استخوان)، شکستگی استخوان ها، التهاب مفاصل و درد استخوانی را افزایش می دهد. سیگار همچنین باعث کند شدن رشد استخوان و تأخیر در التیام آسیب های استخوانی می شود.
تاثیر سیگار بروی چشم
سیگار باعث کاهش بینایی، خشکی چشم، التهاب چشم، عفونت چشم و خطر ابتلا به بیماری های چشمی مانند کاتاراکت (آب مروارید)، گلوکوم (آب سیاه یا افزایش فشار در چشم)، آسیب عصب بینایی و دگردیسی ماکولا (ضعف نقطه مرکزی چشم) می شود. سیگار همچنین باعث کاهش رنگ چشم و زرد شدن قرنیه می شود.
تاثیر سیگار بروی دستگاه ادرار
سیگار باعث کاهش عملکرد کلیه ها شده و منجر به بروز نارسایی کلیوی، سنگ کلیه، عفونت ادراری و خون در ادرار می شود. همچنین خطر ابتلا به سرطان کلیه، مثانه و پروستات را افزایش می دهد. سیگار همچنین باعث کاهش حساسیت جنسی، ناتوانی جنسی و نقص نعوظ در مردان می شود.
تاثیر سیگار بر دستگاه ایمنی
سیگار باعث کاهش قابلیت دفاعی بدن در برابر عفونت ها و بیماری ها شده و منجر به ضعف دستگاه ایمنی می شود. سیگار همچنین باعث کاهش آنتی بادی ها، لکوسیت ها ( گلبول های سفید خون) و تغیرات در پروتئین های پلاسما شده و در نتیجه خطر ابتلا به عفونت های باکتری زا، ویروسی، قارچی و پروتئاز را بالا می برد. سیگار همچنین خطر ابتلا به بروز بحران قلبى، سکته قلبى، سکته مغزى، بروز آترواسکلروز (از دست دادن حالت ارتجاعی عروق)، بزرگ شدن قلب و نارسایى قلب شده و آسیب های قلبی را تشدید می کند.
تاثیر سیگار بروی روان
سیگار باعث ایجاد اعتیاد، وابستگی، افسردگی، استرس، اضطراب، بی خوابی، کم توجهی، کاهش حافظه، کاهش خلاقیت، کاهش تمرکز و خستگی ذهنی می شود. سیگار همچنین خطر ابتلا به بیماری های روانی مانند اسکیزوفرنی، بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون و دمانس (زوال عقل و فراموشی) را افزایش می دهد.
تاثیر سیگار بروی دندان و دهان
استفاده از سیگار باعث تغییر رنگ دندان ها به رنگ زرد یا قهوه ای می شود و این تغییرات زیبایی لبخند را کاهش می دهد و اعتماد به نفس را تضعیف می کند. همچنین، سیگار باعث کاهش تولید بزاق و افزایش تشکیل پلاک و جرم دندان می شود که پوسیدگی دندان ها را تسریع می کند. علاوه بر این، مواد موجود در دود سیگار می توانند به بیماری های لثه منجر شده و خطر ابتلا به سرطان دهان، لثه، لوزالمعده، گلو، حنجره، مری و دیگر بیماری های دهانی را افزایش دهند.
تاثیر سیگار بروی کاهش طول عمر
سیگار یکی از عوامل اصلی کاهش طول عمر انسان است. مصرف تنباکو باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و عروقی، سرطان، و بیماری های تنفسی می شود. این بیماری ها عمدتاً باعث مرگ و میر ناشی از عوارض آنها می شوند. علاوه بر این، سیگار تأثیرات منفی بر روی سیستم ایمنی بدن دارد و می تواند عمر انسان را کاهش دهد. ترک سیگار و پیروی از یک سبک زندگی سالم می تواند به افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
نتیجه گیری
سیگار یکی از عوامل مهم آلودگی هوا و آسیب رسان به سلامت انسان است. سیگار کشیدن باعث افزایش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری های قلبی، عروقی، ریوی، گوارشی، پوستی، دندانی و دهانی می شود. همچنین سیگار کشیدن باعث کاهش عمر و کاهش کیفیت زندگی مصرف کنندگان و همچنین افراد اطراف آن ها می شود. بنابراین، ترک سیگار یک تصمیم تصمیم جدی و مفید برای سلامت فرد و جامعه است. ترک سیگار باعث بهبود عملکرد قلب و ریه، کاهش فشار خون، افزایش اکسیژن در خون، کاهش خطر سرطان، کاهش سرفه و عفونت های ریوی، بهبود چشایی و بویایی، بهبود سلامت پوست و دندان ها و افزایش عمر و کیفیت زندگی محسوب می شود. لذا، اگر شما یک سیگاری هستید، بهتر است هر چه زودتر تصمیم به ترک آن بگیرید و از منابع مختلف حمایتی مانند خانواده، دوستان، پزشکان، مشاوران و برنامه های ترک سیگار استفاده کنید.